Bikepacking

Hoe is bikepacking anders dan een fietsvakantie?

Wat is nu het verschil tussen een klassieke fietsvakantie en wat men vandaag de dag bikepacking noemt? Want is dit niet ook gewoon al je (kampeer)spullen meenemen op de fiets om zo een route te volgen? Op zich is hier niks tegenin te brengen, zij het dat er toch wel verschillen zijn die van bikepacking een andere ervaring maken. Het grootste verschil tussen de klassieke fietsvakantie en bikepacking is de fiets en het beoogde wegdek, of eigenlijk het gebrek aan, namelijk off-road. De bikepacker zie je meestal met een sportieve fiets zoals een gravelbike of mountainbike, welke bestendig is tegen hobbels en andere uitdagingen. Met een sportieve fiets maak je makkelijker kilometers, maar is het minder gemakkelijk om allerlei uitrusting mee te nemen. De keuze wat mee te nemen weegt nog zwaarder bij bikepacken. Niet alleen gewicht, maar ook volume is van belang. Ga uit van een maximale bepakking van 10kg, met alleen het hoognodige en voldoende ruimte voor eten.

Als u nu denkt, waarom zou ik het mezelf zo moeilijk maken, dan is bikepacken misschien niet helemaal aan u besteed. U moet houden van fysieke en ook logistieke uitdaging, comfortabel zijn met weinig, en niet te hoge eisen stellen aan persoonlijke hygiëne. Met name in meer afgelegen gebieden zijn campings schaars en daarmee douches ook. Wat u ervoor terugkrijgt is een onvergetelijke ervaring van de minder gebaande paden, ongerepte natuur, en een fantastisch gevoel van vrijheid.

Wat heb ik nodig?

Allereerst een fiets; dit kan alles zijn: van een oude mountainbike tot de meest glanzende carbon racefiets (al is carbon niet per se aan te raden omdat het nu eenmaal materiaal is dat sneller breekt onder druk). Daarnaast heb je voldoende tassen nodig waar al je spullen in passen. Als er geen voor- en/of achterdragers bevestigd kunnen worden op het frame zijn er andere opties om toch iets op je frame te bevestigen, zoals de Topeak VersaCage of de Topeak MTX Beamrack. Zie ook tassen voor een overzicht van verschillende soorten bikepacking tassen.

Naast een fiets en tassen heb je een kampeeruitrusting nodig. Om uit te proberen is het niet nodig om te investeren in een compacte en lichtgewicht uitrusting. Hetgeen wat waarschijnlijk het meeste verschil gaat maken is de tent; berucht lastig mee te nemen vanwege de lengte van de stokken die in geen enkele tas past, en in verhouding zwaar. MSR heeft hier een oplossing voor bedacht en de Hubba Hubba Bikepack ontwikkeld, speciaal met tas welke tussen het gemiddelde racestuur te bevestigen is. De echte minimalist gaat met een bivakzak; niet aan te raden in gebieden met muggen of ten tijde van veel regen.

Tassen

Zadeltassen

Er zijn verschillende mogelijkheden om alle spullen op je fiets te bevestigen. Dit is ten dele persoonlijke voorkeur en ten dele afhankelijk van de mogelijkheden van je fiets. Voor achtertassen heb je bijvoorbeeld een achterdrager nodig, welke alleen bevestigd kan worden als je de juiste bevestigingspunten hebt op je frame. Zie bijvoorbeeld de Ortlieb Rack 3 of de Santos Adventure Rack. Zonder bevestigingspunten is de Topeak MTX Beamrack altijd nog een optie, welke bevestigd wordt aan de zadelpen. Het risico hiervan is wel dat het kan gaan wiebelen op onstuimig terrein en de tassen tegen het wiel aan kunnen zwiepen (waar ze niet bestendig tegen zijn). Een andere mogelijkheid is een zadeltas die je bevestigt aan je zadel en zadelpen, zoals de Ortlieb Seat-Pack of de Revelate Terrapin Zadeltas. Goed gepakt (en dat is meteen de crux) zijn deze tassen ideaal om de meer volumineuze items in te vervoeren, zoals een pannetje of tent. De zadeltas dient meteen als spatbord, en als hij goed vast zit merk je nauwelijks dat hij er is (wel even alle straps opnieuw aantrekken na het eerste uur fietsen). Het is echt belangrijk de zadeltas strak in te pakken, de zware spullen eerst (dus onderin) in te pakken, en de lege ruimte tussen spullen op te vullen (bijvoorbeeld met kleding). Zo niet, dan gaat de tas hangen op je wiel en zit er binnen de kortste keren een gat in. Ortlieb heeft hier een handige fixeerband voor bedacht, wat zeker geen overbodige luxe is bij de zadeltas van 16.5L. Voordeel van de Terrapin zadeltas is dan ook dat dit als het ware een droogzak in een harnas is. Het harnas kan op de fiets blijven zitten, en de droogzak neem je mee in de tent. De droogzak is voorgevormd zodat deze goed in het harnas past, en het harnas biedt stevigheid waardoor het inpakken van de tas minder nauw komt.

Frametassen & top-tube bags

Een volgende tassencategorie voor bikepacking zijn de frametassen; tassen in of op het frame. Dit is een goede plek om zwaardere spullen (zoals een multitool, powerbank, en water) op te bergen. Hoe beter het gewicht verdeeld is over de fiets (de zware dingen in het midden van de fiets, de lichtere dingen aan het stuur), hoe minder de bepakking invloed heeft op het stuurgedrag. Dit geldt ook voor de klassieke vakantiefiets, maar dan komt het wat minder nauw omdat deze fietsen qua stuurgedrag over het algemeen minder gevoelig zijn en minder technisch terrein betreden.

Frametassen kunnen het hele frame vullen of een gedeelte ervan. Omdat frames heel verschillend kunnen zijn worden ze ook wel op maat gemaakt, maar de meeste kunnen ook met standaard frametassen uit de voeten. Zie bijvoorbeeld de Ortlieb Frame-Pack Toptube of de Osprey Escapist Frame Bag, verkrijgbaar in verschillende maten afhankelijk van de fiets.

Er zijn ook tassen voor op de bovenste buis van de fiets, zoals de Ortlieb Toptube-Bag of de Osprey Escapist Top Tube Bag.

Stuurtassen

Een volgende categorie is de stuurtas, meestal een roltas zoals de Ortlieb Handlebar-Pack. Deze is te combineren met een Accessory-Pack, ook afzonderlijk te gebruiken of als heuptas; ideale plek voor persoonlijke items! Net zoals bij de zadeltas is de stuurtas er ook in de variant met harnas en droogzak, bijvoorbeeld de Revelate Handlebar Harness in combinatie met de Revelate Saltyroll. Als u een racestuur heeft is het bij aanschaf belangrijk om te letten of deze tussen de beugels past. Een stuurtas is uitermate geschikt om uw slaapzak in mee te nemen; deze is relatief licht en volumineus en goed strak in te pakken. Omdat de stuurtas geen vaste vorm heeft is het extra belangrijk deze goed op te vullen. Zo voorkom je dat dingen gaan schuiven of los gaan zitten door continue beweging, en zorg je voor een fijne fietservaring.

En als dat nog niet genoeg is...

Mocht u aan bovenstaande tassencombinatie niet genoeg hebben, biedt uw voorvork wellicht uitkomst. Net zoals voor de achterdrager geldt hier dat u een lowrider (zoas de Santos Twinrack) kunt bevestigen middels de juiste bevestigingspunten. Hiermee kunt u de standaard voortassen (Ortlieb Sport-Roller) bevestigen of de Gravel voortassen uit de bikepacking serie van Ortlieb (Gravel-Pack). Het voordeel van de gravel uitvoering is dat deze extra stevig vast zit, en gemakkelijk los te klikken is. Heeft u ook weer niet zoveel ruimte nodig is de Ortlieb Fork-Pack een compact waterdichte tas, ideaal voor een matje of regenjas. Een andere optie is om een houder (zoals de Topeak VersaCage of de Santos Adventure Cage) op de voorvork te bevestigen. Dit kan ook zonder bevestigingspunten, bijvoorbeeld door creatief te zijn met de Topeak VersaMount of met slangenklemmen (en wat tape om de lak te beschermen). Eenzelfde combinatie kan ook op de achtervork bevestigd worden, of bijvoorbeeld met bidonhouders.

Wat neem ik wel (en niet) mee?

Over het algemeen geldt; hoe minder spullen hoe leuker het fietsen. Dit betekent niet dat ‘niet-essentiële’ dingen verboden zijn of dat alles super-lichtgewicht moet zijn. Het betekent wel; wees selectief in wat je meeneemt en vraag je af of je het echt nodig hebt. Bijvoorbeeld geen stoeltje, geen grote tent, geen hele kledingkast en geen uitgebreide keuken. Hieronder staat een voorbeeld van een paklijst wat in principe zou moeten voldoen aan de noodzakelijke benodigdheden. Er kan natuurlijk naar eigen inzicht afgeweken worden. Alles gemarkeerd met * is optioneel, ook afhankelijk van het seizoen waarin gefietst wordt.

En hoe pak ik dat dan allemaal in?

Dit is ook helemaal persoonlijke voorkeur, maar er zijn wel algemene richtlijnen die voor een meer plezierige tocht zullen zorgen. Als je bijvoorbeeld alles aan je stuur hangt zal je merken dat het rijgedrag van de fiets er niet bepaald op vooruit gaat.

• Volumineuze items die redelijk licht zijn kan je het beste kwijt in een zadeltas en/of stuurtas, zoals kleding, een slaapzak, of tent.
• Zware items (multi-tool, powerbank, extra eten) bevinden zich idealiter in het midden van de fiets, oftewel de frametas. Het zwaartepunt van de fiets bevindt zich sowieso in het midden, en de impact op het rijgedrag is minder als het zwaartepunt daar blijft.
• Dingen die je vaak gebruikt zoals telefoon, snacks en water houd je het liefst bij de hand. Bijvoorbeeld in een Ortlieb fuel-pack of Topeak Drybag X.

Voor stuurtassen zoals de Ortlieb handlebar-pack en zadeltassen zoals de Revelate spinelock zadeltas is het extra belangrijk dat ze goed strak worden ingepakt. De stuurtas is veelal goed gevuld met slaapzak en matje. Het inpakken van de zadeltas kan iets meer weg hebben van een puzzel, maar wel een die de moeite waard is om te maken. Als het gewicht en volume niet goed verdeeld zijn, kan de tas gaan hangen en zwiepen en daarmee sneller slijten. Bovendien fietst het niet lekker. Een tip om de tas zo strak mogelijk in te pakken is om te beginnen met de zwaardere en langere items onderin, en de gaten op te vullen met kleding die je niet verwacht nodig te hebben tijdens het fietsen. Aan het uiteinde kunnen de wat volumineuzere items zoals een warme liner jas, eventueel nog makkelijk bereikbaar als het toch wat koud is.

Tent

De tent is vaak het meest heikele voorwerp om mee te krijgen op een fiets zonder bagagedrager en beperkte bepakkingsmogelijkheden. Grote, zware tenten vallen sowieso af. Wat tenten moeilijk doet passen in bijvoorbeeld een zadeltas, is de lengte van de stokken. Hierdoor is de omvang van het opgevouwen pakket toch vaak nog te groot; nog meer dan het gewicht is de pakmaat zeker iets om op te letten! Meten is weten.

De Vango Apex Compact 200 en de tenten uit de MSR Hubba Hubba bikepack serie hebben als bijkomstigheid dat ze aan het stuur bevestigd kunnen worden.

En waarheen?

Om mooi off-road te fietsen hoeft u niet heel ver van huis te gaan, er zijn genoeg mooie routes in Nederland! Bijvoorbeeld het Fietserpad (Pietenpad maar dan op de fiets) of één van de vele LF routes is een hele instapklare meerdaagse route, om het gewoon eens uit te proberen.

Het liefst zo veel mogelijk gravel en zand? Dan bieden de Trans Nederland mtb route, de Limburg Divide of de Green Divide mogelijk uitkomst.

Zie ook gravelrides voor een overzicht van gravelroutes in Nederland. Voor een klein bedrag kunt u lid worden en alle GPX tracks downloaden.

Iets verder van huis…

Elke route die voor de vakantiefietser geschikt is, is dat ook voor de bikepacker. Zie bijvoorbeeld het routeboek Velos Nomades of de overzichtskaart van Europafietsers voor een overzicht van fietsroutes in Europa.

Schotland, Engeland en Wales laten zich ook graag befietsen, en beschikken over vele kilometers gravelpaden waar je je in niemandsland waant.

Dwars door Europa, van Noorwegen naar Portugal is de prachtige European Divide Trail.

Oude edities van de Transcontinental of Trans Pyrenees races kunnen, in delen of op eigen tempo, nogmaals worden gefietst. Zie de website van de organisatie lostdot en hun Komoot collectie voor meer info.

Veel verder van huis...

Voor inspiratie en adembenemende foto’s is de Lonely Planet bikepacking gids een goed startpunt. Een overzicht van bikepacking routes over de hele wereld is te vinden op bikepacking.com.

Wil je graag tot het uiterste gaan in een meerdaagse race waarbij zelfvoorzienendheid hoog in het vaandeel staat? Op https://dotwatcher.cc/events is een overzicht van bikepacking races en evenementen te vinden.